Pracownik, który po raz pierwszy podejmuje pracę, w danym roku kalendarzowym uzyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego przepracowanego miesiąca w wymiarze 1/12 rocznego urlopu. Prawo do kolejnego urlopu będzie przysługiwało pracownikowi wraz z początkiem następnego roku kalendarzowego, już w pełnym wymiarze.
Jaki wymiar urlopu?
Wymiar urlopu zależy od stażu pracy danego pracownika i jest to:
• 20 dni, gdy pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni, gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Jak policzyć staż pracy, od którego zależy wymiar urlopu pracownika?
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się:
• wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu i sposób ustania stosunku pracy,
• okresy nauki w:
– zasadniczej lub innej równorzędnej szkole zawodowej – 3 lata;
– średniej szkole zawodowej – 5 lat;
– średniej szkole zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
– średniej szkole ogólnokształcącej – 4 lata;
– szkole policealnej – 6 lat;
– szkole wyższej – 8 lat.
Uwaga! Nie można sumować lat nauki w różnych szkołach.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego nie wlicza się okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Jeśli natomiast pracownik był zatrudniony i jednocześnie się uczył, do stażu wlicza się bądź okres zatrudnienia, bądź okres nauki, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Jak udziela się urlop wypoczynkowy?
Zgodnie z kodeksem pracy, jedna część urlopu musi wynosić nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych. Pracownik sam decyduje, jak podzielić sobie przysługujące mu wolne dni. Pracodawca powinien udzielać urlopów zgodnie z ich planem, który sam sporządza. Bierze pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Pracownik nie planuje tzw. urlopów na żądanie (4 dni w roku kalendarzowym).
Niewykorzystany w danym roku kalendarzowym urlop „przechodzi” na następny rok jako zaległy, musi jednak zostać wykorzystany najpóźniej do 30 września. Wystarczy jeśli urlop rozpocznie się najpóźniej ostatniego dnia września, ponieważ zakończenie go już w październiku nie jest złamaniem prawa.
Jeżeli pracodawca nie udzieli zaległego roku do 30 września – stanowi to poważne wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym, wynikającym z kodeksu pracy, i jest zagrożone karą grzywny do 30 tys. zł.
Za czas urlopu wypoczynkowego pracownik ma prawo do takiego wynagrodzenia, jakie by otrzymywał, gdyby w tym czasie pracował.
Kiedy urlop się przedawnia?
Roszczenia o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawniają się z upływem 3 lat, licząc od roku, w którym urlop był już zaległy. Oznacza to, że roszczenie o zaległy urlop z 2012 r. przedawnił się dopiero 31 października 2016 roku. Należy także pamiętać, że pracodawca nie może wypłacić ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, który się przedawnił. Ekwiwalent wypłaca się bowiem tylko wtedy, gdy urlop nie został wykorzystany z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy etatowej.
